मनरेगा योजना | MNREGA scheme information in Marathi –
मनरेगा योजना नक्की काय आहे ?
– मनरेगा ही योजना 2005 मध्ये सुरू करण्यात आली होती सुरुवातीला या योजनेचे नाव राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कायदा NREGA ( National Rural Employment Guarantee Act ) असे होते कालांतराने ( MGNREGA Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act ) असे करण्यात आले.
– मनरेगा या योजनेअंतर्गत आपल्या देशामधील ग्रामीण भागातील कामगारांना रोजगार उपलब्ध करून दिला जातो.
– मनरेगा म्हणजे महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कायदा ही भारत सरकारने सुरू केलेली योजना आहे.
– किमान शंभर दिवसांचा रोजगार एका आर्थिक वर्षामध्ये उपलब्ध करून देणे असे मनरेगा या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
– जर समजा रोजगार उपलब्ध नाही झाला किंवा नोकरी मिळाली नाही तर लाभार्थ्यास बेरोजगारी भत्ता मिळू शकतो.
– देशातील गरीब कुटुंबांना सुद्धा त्यांचे घर व्यवस्थित चालवता यावे असा या योजनेचा हेतू असून भारतामधील पंचायती राज आस्थापना मजबूत करणे हा या योजनेचा उद्देश आहे..
मनरेगा योजनेचे फायदे | Benefits of MGNREGA Yojna –
– सर्वात महत्त्वाचा फायदा म्हणजे या योजनेमुळे एका आर्थिक वर्षामध्ये शंभर दिवसापर्यंत रोजगार उपलब्ध होऊ शकतो.
– नोकरी न मिळाल्यास किंवा रोजगार उपलब्ध न झाल्यास लाभार्थी बेरोजगारी भत्त्यासाठी सुद्धा दावा करू शकतात.
– ही एक सर्वात मोठी सामाजिक कल्याणकारी अशी योजना आहे.
– आपल्या देशांमधील सर्वच राज्य मनरेगा योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.
– कल्याणकारी मंडळामध्ये मनरेगा कामगारांची नोंदणी केली जाईल.
– या योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना वैद्यकीय सुविधा, स्वच्छतागृह, पेन्शन तसेच घर यांसारख्या सुविधा मिळू शकतात.
मनरेगा योजनेअंतर्गतील कामे –
कामांची विभागणी चार विभागांमध्ये केलेली आहे –
१. संसाधन व्यवस्थापनाशी संबंधित सार्वजनिक कार्ये जसे की सूक्ष्म आणि लघु पाटबंधारे पायाभूत सुविधांची कामे, पाणलोट व्यवस्थापन,पारंपारिक जलस्रोत आणि वनीकरण, जलसंधारण संरचना आणि कुरण विकास,जमीन विकास कामे.
२ . वैयक्तिक संपत्ती निर्माण करण्यासाठी भौतिक संसाधने निर्माण करणे, पशुपालनाला प्रोत्साहन देणे आणि मत्स्यपालनाला प्रोत्साहन देणे,उपजीविका विकसित करणे आणि जमीन विकसित करणे, इंदिरा आवास योजनेत काम.
३ . राष्ट्रीय ग्रामीण उपजीविका अभियाना अंतर्गत स्वयं-सहायता गटांसाठी भौतिक संसाधने निर्मितीची कामे जसे की कृषी उत्पादकता वाढवणे तसेच जैव खतांसाठी संरचना आणि कृषी उत्पादनांच्या साठवणुकीसाठी ठोस कामे.
४ . ग्रामीण भौतिक संसाधनांशी संबंधित कामे जसे की ग्रामीण स्वच्छता कामे, क्रीडा मैदानाचे बांधकाम, सर्व रस्ते जोडणी, आपत्कालीन व्यवस्थापन व नूतनीकरणाची कामे, इमारत बांधकाम.
मनरेगा योजनेसाठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे | Necessary documents required for MGNREGA –
– आधार कार्ड
– रहिवाशी प्रमाणपत्र
– पासपोर्ट साईझ फोटो
– वय प्रमाणपत्र
– रेशन कार्ड
– उत्पन्न प्रमाणपत्र
– मोबाईल नंबर
पात्रता | Eligibility –
– अर्जदाराचे वय १८ वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त असावे.
– अर्जदार हा कायमचा भारताचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
– अर्जदाराच्या घरामध्ये असा कोणताही सदस्य नसावा जो पहिल्यापासूनच केंद्र किंवा राज्य सरकार किंवा कोणत्याही खाजगी संस्थेच्या अंतर्गत कार्यरत आहे.
– घर ग्रामीण भागात असणे आवश्यक आहे.
– तसेच घरामध्ये एक प्रौढ सदस्य असणे आवश्यक आहे.
– तसेच अर्जदाराच्या कुटुंबाकडे दोन हेक्टर पेक्षा जास्त जमीन नसावी.
– तसेच कुटुंबाकडे उपजीविकेचे दुसरे कोणतेही साधन नसावे.
अर्ज | Application –
– तुमच्या ग्रामपंचायत कार्यालयामध्ये किंवा ब्लॉक डेव्हलपमेंट ऑफिस या ठिकाणी भेट द्या.
– तेथून या योजनेअंतर्गत जॉब कार्ड साठी असलेला अर्ज घेऊन त्यामधील सर्व माहिती व्यवस्थित भरून त्यासोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडून हा अर्ज जमा करा.
– अर्ज जमा केल्यानंतर तुम्ही या योजनेअंतर्गत पात्र असाल तर तुम्हाला या योजनेचा लाभ मिळू शकतो.